Door Theresia Schouten 02-04-22 journalist AD Delft

Hij heeft een strafblad, naar eigen zeggen een antisociale persoonlijkheidsstoornis en is geïnspireerd door De Tegenpartij in het bedrijven van politiek. Enfant terrible Jan Peter de Wit (62) zwaait na 24 jaar af als raadslid in Delft. ,,Weet ik veel wat de burger wil.”

Het liefst zit Jan Peter de Wit aan de stamtafel in Café Huug aan de Markt. Zodra hij daar binnenloopt steken bekenden hun hand op. Het doorgaans vrij starre gelaat van De Wit (in de raadszaal in het stadshuis staat zijn gezicht vaak op onweer) wordt opeens voorzien van een glimlach en glimmende pretoogjes wanneer de andere stamgasten hem groeten. 

Een gewone werkende man die rijdt op een vrachtwagen, beroepschagrijn noemt hij zichzelf ook wel, is De Wit.  Ooit kwam de in Den Haag geboren Hart voor Delft-politicus naar Delft om te studeren. ,,Ik heb werktuigbouwkunde gestudeerd.” De Wit specialiseerde zich in kernenergie. ,,Maar ik kon er geen werk in vinden. Alles was toen gericht op steenkolen.” Met wat omzwervingen kwam De Wit uit bij een transportbedrijf bij de Rotterdamse haven. 

Nihilist

Maar wie denkt dat De Wit er rouwig om is dat hij nooit wat heeft gedaan met zijn studie, heeft het mis. ,,In een ideale wereld kan iedereen zich ontwikkelingen binnen z’n capaciteiten. Toepassing van kennis is voor mij helemaal niet relevant”, vertelt hij. ,,Ik ben een nihilist. Het leven is zinloos op zichzelf. Die zin maak je zelf.” Om 04.45 uur gaat dagelijks het wekkertje. Rijdend over de Maasvlakte, overpeinsde De Wit de afgelopen jaren in alle stilte ingewikkelde beleidsstukken, ambtelijke plannen en de politieke ambities van ‘de elite op het pluche’. 

Zo bedeesd als De Wit is in de cabine van zijn vrachtwagen en in de kroeg vol bekenden (hij mengt zich moeiteloos en vrij onopvallend in ieder gezelschap), zo’n opvallende verschijning is hij in de politieke arena. ,,Je moet wel stelling nemen. Al die politici die hun bek niet opentrekken, die zitten daar maar niks te doen. Die zitten daar om ‘macht’ te hebben. Dan kunnen ze zeggen tegen mensen in hun netwerk dat ze de stad besturen.” 

Hooghartig, noemt hij de Delftse raadsleden die volgens hem te weinig deden tijdens de zes bestuursperiodes die hij meemaakte. ,,Negentig procent van de raadsleden werkt als ambtenaar. Dat is de Delftse bestuurselite, die bestaat uit mensen die ver van de werkelijkheid af staan. De gewone werkende man, Jan Modaal, die heeft daar helemaal niks aan”, fulmineert hij. ,,Ze komen heel vaak weg met een showproces in de politiek. De oppositie heeft niets te vertellen in Delft. En als je hier in de coalitie zit dan moet je je bek houden”, vat hij het samen. 

Aanval

In al die 24 jaren, schroomde De Wit nooit om de aanval te openen op andere raadsleden, wethouders of de burgemeester. Want autoriteit daar heeft De Wit ‘schijt aan’. ,,Ik heb een antisociale persoonlijkheidsstoornis omdat ik niet met autoriteit om kan gaan. Ja dus? Het is toch ook de bedoeling dat we de macht controleren?” 

De Wit zat met één groot doel op zijn raadsstoel in het stadhuis. ,,Het gesloten bastion van de elite moest open worden gebroken. Daarvoor zat ik er.” Die strijdbare en nuchtere houding hoort bij De Wit. ,,Ze hebben weleens gezegd: doe een stropdas om en een pak aan. Wat een onzin”, fulmineert hij. ,,Maar het zou laf zijn als ik zou ontkennen dat ik zelf ook niet ijdel ben. Zonder ijdelheid ben je ongeschikt als politicus.” 

In 1998 begon hij als SP-lid in de Delftse gemeenteraad. ,,Toen we werden geïnstalleerd, splitste mijn partijgenoot zich direct af omdat we ruzie zouden hebben gehad”, vertelt De Wit terwijl hij een slok neemt van zijn bier. ,,Ik wist van niks. Ik had hem niet eens gesproken. Het was een geldkwestie, want in die tijd moest je al het geld dat je als raadslid verdiende afdragen aan de SP.” 

In de boeien

In de jaren daarop volgde op z’n zachtst gezegd een politieke achtbaanrit. De Wits politieke carrière is omlijst met ‘schandaaltjes’. Zo kreeg De Wit een strafblad voor het vernielen van gemeentelijk bezit. ,,Ik had posters geplakt. Nog geen tien minuten later zag ik dat er witte posters overheen waren geplakt en plakte ik er opnieuw een poster overheen. Gelijk werd ik in de boeien geslagen door de politie en moest ik een nacht doorbrengen in de cel.”  

Als een enfant terrible probeerde hij zich steeds te ontworstelen aan de klauwen van ‘machtswellustige mensen’. ,,Ik had een keer een foto gemaakt van Jan Marijnissen (toen partijleider van de SP, red.), die in een limousine werd rondgereden. Dat vond ik niet kunnen dus ik publiceerde de foto op mijn website.” Het kostte hem zijn plek bij de socialisten. ,,(Redactie: Zijn andere SP collega sloot zich) aan bij de PvdA, maar dat was niks. Die partij was zichzelf toen al aan het kapot besturen.” 

Niet gek dus dat De Wit vrij snel besloot om dan maar het heft in eigen hand te nemen. Hij richtte in 1998 Leefbaar Delft op om zich af te zetten ‘tegen de gevestigde orde’. ,,Toen we met Leefbaar Rotterdam in de kroeg belanden, vond ik ze allemaal arrogant. Het leek wel de maffia.” Dus ging De Wit even verder met FRIS, om zich vervolgens weer af te splitsen en als eenmansfractie weer door onder de vlag van Leefbaar Delft. Daarna werd het Onafhankelijk Delft, splitste hij zich daarna met Martin Stoelinga af als Groep Stoelinga en was als laatste één van de mensen achter de lokale fusiepartij Hart voor Delft. 

Referendum

Toch behaalde De Wit zijn grootste politieke overwinning in Delft in al die jaren juist niet met een van de politici van die partijen. ,,Samen met m’n buurman heb ik het stadsbestuur met het bomenkapreferendum met de rug tegen de muur gezet”, grinnikt hij terwijl hij nog snel een slok van zijn biertje neemt. ,,Het plan om de camping bij de Delftse Hout uit te laten breiden was al beklonken achter gesloten deuren. Daar was ik tegen want dan kon je er geen rondje meer lopen”, legt De Wit uit. Dat hij daarmee een vuist tegen de bestuurders wilde maken, ontkent hij niet. ,,Door een referendum te laten houden over het kappen van 112 bomen, konden Delftenaren er ook over beslissen.” Dat kon eerst vanwege de ‘hoge organisatiekosten’ niet doorgaan. 

Alsof het voorbestemd was, viel die zomer precies het kabinet. ,,Er moesten dus Tweede Kamerverkiezingen worden georganiseerd en dan kon dat referendum tegelijk worden gehouden. De opkomstpercentages zijn bij landelijke verkiezingen veel hoger, dus we haalden het met gemak”, grijnst hij.

Ik heb m’n lintje geweigerd

Afgelopen dinsdag nam De Wit afscheid. Zoals gebruikelijk krijgen politici die zich twaalf jaar of langer hebben ingezet voor de stad een koninklijke onderscheiding uitgereikt op het afscheidsfeestje. ,,Ik heb m’n lintje geweigerd.” Zijn politieke houdbaarheidsdatum is verstreken, vindt De Wit zelf. ,,Dan moet je ook gewoon gaan. Wat een gelul om dan te blijven zitten.”

18. Jan Peter de Wit
Lest best. Het duurde even maar wat is een uurtje op 24 jaar voor de man die dit afscheid sober wil houden. Jan Peter de Wit, zes termijnen zat je onafgebroken in de gemeenteraad. Nestor van de raad.

Straatschoffie uit Den Haag, stadsjongen in Ede, tandarts-assistent in militaire dienst, energietechneut, wielrenner en bovenal raadslid. Sinds 1998. Maar net als in het peloton, was je in deze raad een vrijbuiter en avonturier.
Je maakte deel uit van de Socialistische Partij, maar je werd al snel monddood gemaakt na kritiek op Jan Marijnissen. Je schijnt niet goed tegen gezag te kunnen. Gek daar heb ik in deze raad nooit iets van gemerkt. Je reed je eigen koers. Aanvallend.

Je richtte Leefbaar Delft op en je behoorde tot FRIS en je werd in je eentje weer Leefbaar Delft, om daarna weer over te stappen naar Onafhankelijk Delft. Een nieuwe ploeg diende zich aan op weg naar de verkiezingen en je maakte de overstap naar Groep Stoelinga, om samen met Hart voor Delft over de streep te komen.

Dat was jouw Ronde van Delft. Je werd toegejuicht en je werd uitgejoeld. Hoe vaak kreeg je niet te horen; Jan Peter de Wit is een nee-zegger die is overal tegen. Dan had je in een commissie- of in de raadsvergadering je licht weer eens laten schijnen over een onderwerp waar volgens jou het college niks van bakte of sterker nog maar beter kon opstappen, want dat zou beter zijn voor de stad.

Terwijl andere commissie- en raadsleden hun betogen van papier of later de laptop voorlazen, ontstonden die betogen bij jou in je hoofd. Je analyseerde in de snelheid van het licht, dacht sneller vooruit dan ieder ander, legde pijnpunten bloot die anderen vaak niet zagen. Maar waarvan ze achteraf moesten toegeven dat je wel een punt had. Maar ja, dat was achteraf, nadat jij al nee had gezegd. Dan was het al weer te laat. Het besluit was genomen en jij was ondertussen weer bezig om een stukje te schrijven voor internet.

Dat was je ook. Het meest transparante raadslid dat we in Delft hebben gehad. Alles, open en bloot, je ideeën, je gedachten, deelde je op internet met de stad en met de rest van de wereld. Je wandelingen met Ginootje. Je rondjes Hoek van Holland op je koersfiets. Een foto op Instagram van zwerfvuil bij de containers. Of het beeld tijdens de digitale coronavergaderingen dat je voor het oog van de kijkers aan het afwassen was. Moet ook gebeuren. En fijn dat
je meehelpt in het huishouden.

Om terug te komen in wielertermen. Je was geen kopman. Je was wel de meesterknecht die het vaak regelrecht oneens was met zijn kopman. Die kopman was natuurlijk Martin Stoelinga. Jij en Martin hadden zoals je zelf ooit zei een haat-liefdeverhouding. Jullie konden vaak wel, maar ook weleens niet met elkaar. Als Martin in jouw ogen
weer een te extreem standpunt had ingenomen was de liefde weer een poosje voorbij.

En toch lieten jullie elkaar niet in de steek. Ook niet toen Martin een keer rond de discussie over het naaktstrand in de Delftse Hout Pownews had geregeld en jullie heel beschaafd met een koddige tot tangaslip gevouwen onderbroek bijna naakt over de Markt paradeerden. Maar toch hield je niet van dat soort fratsen. Je deed het voor Martin en je deed het voor de stad. Om een punt hard te maken.

Martin was het uithangbord. Het bepalende gezicht en de stemmentrekker. Jij was van de inhoud. De strateeg. En als Martin vond dat dat ook in de vorm van de Tegenpartij komt, was jij niet te beroerd om in plat Haags te zeggen Laat ze lekker zelf bezuinigen.

Het water stond Delft toen aan lippen. Het was 2014. Jouw antwoord op de crisis was simpel en helder. Als je meer geld hebt, kun je meer geld uitgeven en dat is goed voor de economie. En zo komt Delft uit de crisis. Wie dat niet begrijpt, snapt het niet.

Jan Peter, je zei altijd als Martin stopt, stop ik ook. Hij is er niet meer. We missen hem en jij elke dag meer. Geloof het of niet, maar we gaan jou ook missen. Dat meen ik. Je eerlijkheid en oprechtheid. Net als Martin heb je de gemeenteraad van Delft kleur gegeven. Het is nu aan de nieuwe raad.

Beste Jan Peter, dit was mijn sobere afscheid van jou. Geen bord. Dat hoef je dus ook niet af te wassen. Geen Koninklijke onderscheiding want je bent een republikein. Dat is principieel. Maar wel bloemen voor je vrouw die zoals je zelf zei het al die jaren met je heeft volgehouden met je politieke escapades. Heel veel dank voor je inzet.

Ongeveer zo uitgesproken door Marja van Bijsterveldt op 29 mei 2022 in de gemeenteraad

Met veel dank en waardering ook aan griffiemedewerker Rens Elst

en de griffie die altijd voor me klaar stond

Raymond Jeene, Helma Horree, Biancavan Peetegem, Anja van den Berg, Peter van der Valk en Anton de Boer

Alle 121 mensen die op mij gestemd hebben bedankt. Het is een mooi resultaat. Ik ben trots op elke stem die ik heb gehad. Hart voor Delft is van nul naar vijf zetels de grootste winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen geworden. Dat is een prestatie van jewelste waar ik een steentje aan bijgedragen hebt. Anderen gaan het gedachtengoed van Hart voor Delft de komende vier jaar uitdragen. Dat zit wel snor.

Na 24 jaar ben ik met politiek pensioen. Snel afkicken en door met het gewone leven thuis en in de vrachtwagen. Meer tijd voor mezelf en mensen in directe omgeving. Politiek is lucht en steeds vluchtiger en onvoorspelbaarder zoals het echte leven naarmate je ouder wordt. Nu al vraag ik mezelf af, waarom me ik me over zoveel onderwerpen zo druk maakte.

Jan Peter de Wit

Gaat u op 16 maart stemmen? Kleur dan een vakje rood van lijst 10. Hart voor Delft. Wij zijn de volkspartij die waakt
over de politieke erfenis van Martin Stoelinga. Trap niet in de verhaaltjes van de gewiekste Jolanda Gaal. Zij doet alsof zij namens Martin praat. Maar in werkelijkheid heeft ze hem verraden. Zij, haar dochter Liedewei Timmermans en vriendin Carla van Trigt. Ze hebben, toen Martin ziek was, zijn partij van hem gestolen. Om er zelf beter van te worden. We leggen u graag nog één keer uit hoe dat is gegaan.

Hart voor Delft is een fusiepartij. In 2021 zijn Stadsbelangen Delft en de Groep Stoelinga samen gegaan. Jolanda Gaal en haar groepje speelden daar toen al geen rol meer in.

“Mijn vader wilde al heel lang een brede stadspartij”, zegt Erwin Stoelinga. “Toen hij nog de voorman was van Onafhankelijk Delft, is hij besprekingen begonnen met Stadsbelangen.
Ze wilden samen optrekken richting de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 en de fusie uiterst zorgvuldig voorbereiden. Dat leek te lukken. Tot en met de derde en laatste vergadering op 21 januari 2020. Daar konden
alle raadsleden, commissieleden en de besturen van beide partijen vragen stellen en twijfels naar voren brengen. Jolanda Gaal wilde die dag weten of zij op een verkiesbare plaats zou komen, dus zekerheid kon krijgen dat zij
deel uit zou maken van de nieuwe raad in 2022.

Aad Meuleman antwoordde dat hij dit niet kon toezeggen. De nieuwe lijst zou op basis van competenties en daarbij behorende gesprekken samengesteld worden.” Er kwamen in die vergadering verder geen onoverkomelijke obstakels naar boven, alle aanwezigen waren het met elkaar eens. De vergadering werd afgesloten met een ‘we gaan ervoor, we gaan het doen’, en het glas werd geheven. Martin was zeer gelukkig. De laatste stap in het proces, de ledenvergadering van Stadsbelangen, kon ingepland worden.
Een vereniging met leden heeft namelijk altijd officiële toestemming nodig voor zo’n ingrijpende verandering. De leden van Stadsbelangen gingen akkoord en Martin en Jolanda vielen elkaar na afloop huilend in de armen. De fusie
was een feit!

De volgende morgen: VERRAAD!

Nog steeds vol van geluk werd Martin de volgende morgen wakker, zegt Erwin, nam een kopje koffie en opende zijn laptop aan de keukentafel. “Tot zijn verbazing had hij een e-mail van Liedewei Timmermans in zijn mailbox met de mededeling dat zij van de fusie afzag en zich terugtrok uit het fusieproces. Een paar uur later ontving hij een e-mail van Carla van Trigt, ook zij, als penningmeester van het bestuur van Martin’s boek Blijf vechten voor Delft is voor 10 euro te koop bij Read Shop Kempers in de Hoven. Mis het niet!

Onafhankelijk Delft, trok zich terug en zag van de fusie af. Vol ongeloof probeerde Martin Jolanda Gaal te bellen maar zij nam de telefoon niet op.
Het lukte Martin niet duidelijkheid te krijgen wat er aan de hand was. Die duidelijkheid kwam vanzelf zijn mailbox binnen rollen. ’s Avonds ontving Martin een e-mail van Jolanda Gaal, dat ook zij van de fusie afzag. De reden: Jolanda
had geen zekerheid over de plek op de nieuwe kieslijst voor de verkiezingen in 2022. Ze was bang dat zij niet zou terugkomen in de nieuwe raad en dus de maandelijkse vergoeding mis kon lopen. Drie keer had ze haar hand opgestoken en ja gezegd tegen de fusie.

Maar ze was bang voor haar positie en stak, als een soort Brutus bij Caesar, mijn vader alsnog een dolk in de rug. Daar heeft hij ontzettend veel verdriet van gehad.” Het was een vreemde stap van Jolanda Gaal. Want uit Onafhankelijk Delft stappen kon haar ook geen garantie geven voor de nieuwe verkiezingen, maar het maakte Martin niet uit.

Hij ging door en als het moest dan maar zonder Jolanda Gaal en Liedewei Timmermans. Als eerste wilde hij het bestuur van Onafhankelijk Delft aanpassen, aangezien Jolanda Gaal voorzitter van het bestuur was. Toen hij dat deed
ontdekte hij waarom de dames afzagen van de fusie. De partij Onafhankelijk Delft, opricht door Martin Stoelinga, groot geworden door Martin Stoelinga stond niet meer op zijn naam. De partij stond op naam van Jolanda Gaal. Martin was uitgeschreven uit zijn eigen partij. Hij had niets meer te vertellen en erger nog, hij was degene
die Onafhankelijk Delft zou moeten verlaten. De overschrijving, zo ontdekte hij later, had plaats gevonden tijdens zijn eerste chemokuur.

Toen Martin doodziek van de chemo op bed lag en Jolanda Gaal lief en aardig een bloemetje kwam brengen. Betty Stoelinga, de weduwe van Martin, kan er nog boos om worden.
“Jolanda bood aan om de mailbox van Martin op te schonen en mailtjes te beantwoorden. Ik vond dat prima, ik zag er geen kwaad in. Maar achteraf blijkt dat ze Martin die dag via zijn DigiD verwijderde uit het bestuur van Onafhankelijk
Delft en Carla van Trigt inschreef. Jolanda deed al jaren administratie en belangrijke zaken voor

Martin via zijn computer. De wachtwoorden lagen netjes op een papiertje naast de computer, het was een koud kunstje de partij over te nemen. Iedereen die Martin een beetje kende weet dat hij nooit zijn partij zou weggegeven aan Jolanda Gaal, waarom zou hij? Onafhankelijk Delft is Martin Stoelinga en Martin Stoelinga is Onafhankelijk Delft. Het was zo laag, ik kan niet begrijpen hoe je zo gemeen kan zijn.”

Van binnen huilde Martin Er was niets meer aan te doen. De brief van de Kamer van Koophandel over de uitschrijving
lag keurig ongeopend op een stapeltje naast de computer en is maanden later pas geopend. 6 weken na dato had Martin nog bezwaar aan kunnen tekenen.

De Kamer van Koophandel was onvermurwbaar. Martin was te laat. Erwin: “Hij is er nooit meer overheen gekomen. Naar buiten toe lachte mijn vader, maar van binnen huilde hij. De hebzucht en het verraad door Jolanda Gaal hebben hem gebroken. Jarenlang heeft ze meegelift op de bekendheid van Martin. Ze zit in de gemeenteraad dankzij Martin. Ze roept dat ze spreekt in de geest van Martin. Maar in werkelijkheid heeft ze Martin in zijn zwakste moment verraden. Voor geld. Als een Judas. Het is te triest voor woorden…

Advertendie in Delft op Zondag 13 maart geplaatst op persoonlijke titel door Betty en Erwin Stoelinga. Martin Stoelinga is op 25 maart 2021 overleden aan prostaatkanker.

Een analyse in de Delft op Zondag suggereerde vorige week dat de studenten belangenvereniging STIP wel eens de grootste zou kunnen worden, door de onbeperkte groei van de TU Delft. STIP is opgericht om de belangen van de TU
Delft en de studenten te behartigen.
28.066 studenten staan in 2021-2022 ingeschreven bij de TU Delft.
In 2021 telt het aantal inwoners in Delft 103.521.

Nu al een schrikbarend aantal studenten in Delft, ruim 36% van Delft is student! De verhouding student-burger in Delft is volledig scheef en de TU belooft al jaren hier iets aan te doen. Helaas blijft het alleen bij beloven, want er komen jaarlijks honderden studenten bij.

Duidelijk dat het kiezerspotentieel van STIP gevaarlijk hoog is en dit eindelijk begintdoor te dringen tot behoorlijk wat inwoners in de stad. We hebben regelmatig over de studentenoverlast kunnen lezen in de krant en op onze website.

Want een groot deel van de STIP achterban is namelijk alleen gericht op zuipen en feesten en dus ook vrijwel zonder enige politieke inhoud, maar deze belangenvereniging dreigt volgens dit artikel ‘DE BAAS IN DE STAD TE WORDEN.’

Wat wil STIP eigenlijk?
• STIP wil meer studentenwoningen. Natuurlijk op de campus, maar nog liever
tussen de Delftenaren. Met alle overlast van dien.
• STIP wil graag wonen in gezinshuizen en dan nog het liefst in de binnenstad.
• STIP wil het alcoholverbod op straat in de binnenstad ophe en. Dat maakt het voor hen weer mogelijk met kratten bier en sterke drank op straat te zitten of door de binnenstad te zwalken. Met alle overlast van dien

• STIP wil nog meer coffeeshops (wiet verkooppunten).
Maar het belangrijkste dat STIP wil is meer verkamering!

Eén van de belangrijkste punten voor STIP is studentenhuisvesting. Het twee jaar geleden ingevoerde verbod op verkamering zal heel snel ongedaan gemaakt worden. En het is echt niet ondenkbaar, STIP is immers ‘de baas in de stad.’

Dan worden gezinshuizen weer opgekocht door snelle vastgoedbedrijven.
Alsof er nog niet genoeg gezinswoningen in de binnenstad, maar zeker ook in de wijken worden bezet door studenten. Je zal maar zo’n huis naast je hebben, vol met studenten, met dag- en nacht herrie. Dan ben je toch mooi in de aap gelogeerd.
Hart voor Delft vindt dat het NU of NOOIT is om de invloed van STIP te doorbreken.
Hart voor Delft zal nooit toestaan dat de TU Delft en STIP de dienst uitmaken in onze stad! Delftenaren, laat STIP niet de grootste partij worden!

Stem daarom op 16 maart op lijst 10 want: Het is ‘tijd voor verandering’, het is ‘tijd voor Hart voor Delft’.
Delftenaar blijf ‘Baas in eigen stad!’

ANALYSE Door Henk de Kat za 5 mrt 2022

DELFT – Het is goed denkbaar dat Stip bij de gemeenteraadsverkiezing op woensdag 16 maart de grootste partij van Delft wordt. Dat zou een unieke politieke situatie opleveren. Nooit eerder kreeg een studentenpartij het voortouw bij het besturen van een Nederlandse gemeente.

De verwachting dat Stip over anderhalve week de verkiezing van een nieuw stadsbestuur kan winnen, is onder meer gebaseerd op de nog altijd doorgaande groei van het aantal studenten. Vier jaar geleden werd de partij al nummer twee in Delft, met toen slechts 485 stemmen achterstand op koploper GroenLinks (7.162 kiezers). En sindsdien is de toeloop naar de TU nog groter geworden, naar een record nu van 27.275 jonge mensen die hier ingenieur willen worden. 

Niet iedereen van die golf telt mee bij de stembusgang op 16 maart. Er zijn nogal wat buitenlanders bij, en lang niet iedereen woont in deze stad. Precieze cijfers ontbreken over hoeveel stemgerechtigde studenten er dan wél zijn in Delft. Zowel de universiteit als de gemeente registreren dat niet. Het CBS weet kennelijk meer, want dat nationale statistisch bureau presenteert over 2020 een getal van 13.800 in Delft wonende universitaire studenten. Hoe dan ook, het potentieel aan Stip-kiezers zal na de vorige en dus toen al succesvolle raadsverkiezing in 2018 zeker niet kleiner zijn geworden.

Bij een prognose over de mogelijke uitslag speelt het de studenten-groepering bovendien in de kaart dat landelijke partijen, zoals CDA, D66, PvdA en GroenLinks, ditmaal moeten vrezen voor een minder goed stembus-resultaat. Dat is althans de verwachting van politicologen. Zij signaleren brede onvrede over het gedrag op het Binnenhof tijdens de kabinetsformatie, en de wetenschappers veronderstellen dat plaatselijke partijen kunnen profiteren van dat nationale ongenoegen. 

Dat profijt lijkt in elk geval op te gaan voor ‘Studenten Techniek In Politiek’, een weliswaar bijzondere, maar in feite toch ook lokale partij. Opgericht in 1993 heeft Stip in zijn bijna 30-jarig bestaan altijd een enthousiast opdravende en ook voortdurend aangroeiende achterban gehad. Wat ook speelt: er is één heel duidelijk, gemeenschappelijk doel. Meedoen in het politieke leven, allemaal vanuit het perspectief van jong en student zijn. Dat uit zich bij voorbeeld in het verlangen van Stip om het twee jaar geleden ingevoerde verkameringsverbod weer ongedaan te maken, of in elk geval te versoepelen. Grote huizen moeten dus toch weer groepswoningen kunnen worden. ‘Gewone’ Delftenaren moeten daar niet aan denken, maar binnen de studentenpartij is er hunkering naar: gezellig met elkaar in een groot huis. Nieuwkomer Volt zou nog een soort concurrent kunnen zijn van Stip, maar lijkt toch geen stemmen-afsnoeper te worden, nu ook die partij landelijk in opspraak is geraakt.

Tot zover enkele factoren die de verwachting rechtvaardigen dat Stip in elk geval de vorige winnaar GroenLinks zomaar voorbij zou kunnen streven. Maar gaan de studenen ook de ‘echte stadspartijen’ in Delft voorbij? Partijen, waarvoor politicologen dus winst in het verschiet zien. Is vanuit de autochtone stadsbevolking op 16 maart nog weerwerk te verwachten tegen een verdere politieke opmars van studenten?

De belangstelling voor een specifiek op de lokale politiek gerichte partij is er zeker onder de autochtone bevolking van Delft, al jarenlang. Tot voor kort uitte zich dat vooral in jarenlange steun aan Onafhankelijk Delft, van stemmenkanon Martin Stoelinga. Hij kreeg vier jaar geleden 5.311 kiezers achter zich, en werd daarmee vierde in de verkiezingsuitslag. Zijn continue en ongezouten verzetshouding tegen studenten en de islam viel echter niet bij iedereen in goede aarde. Hij kwam in elk geval nooit toe aan bestuurlijke verantwoordelijkheid, in de vorm van een wethouderschap. Zelf schreef hij dat toe aan ‘uitsluiting’ door de andere (landelijke) partijen, maar het had er schijn van dat hij zich in wezen lekkerder voelde bij de rol van tegendraadse partij. 

Bij Stadsbelangen, de andere lokale volkspartij, groeide gaandeweg wel de ambitie om mee te besturen, liefst via een eigen wethouder. Die partij haalde bij de laatste verkiezing 2.600 stemmen, en werd daarmee – met 2 van de 39 zetels – de kleinste fractie in de gemeenteraad. Ook hier geen wethouderspost dus. Opgeteld echter, zouden Onafhankelijk Delft en Stadsbelangen vier jaar geleden op een totaal van 7.911 stemmen zijn gekomen. Ruim meer dan de 7.162 stemmen voor winnaar GroenLinks (toen goed voor 7 zetels), en nog weer meer dan de score van 6.677 stemmen in 2018 voor nummer twee Stip (nu 6 raadszetels).

Er school vorige keer dus absoluut potentie in pure lokale politiek. Dat besef, plus het vooruitzicht dat studenten anno 2022 weleens de politieke macht zouden kunnen veroveren als er niks veranderde, leidde twee jaar geleden tot het plan voor één gezamenlijke volkspartij. Een krachtenbundeling. En zo fuseerde Onafhankelijk Delft, zonder de inmiddels overleden Stoelinga maar met fiat van zijn familie, met het kleinere Stadsbelangen. Deze nieuwe combinatie, Hart voor Delft genoemd, doet over anderhalve week voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezing. Met als oorspronkelijk doel om de komende vier jaar eindelijk eens serieus en krachtig te gaan meebesturen namens alle ‘echte Delftenaren’. 

Die droom van één sterke stadspartij werd echter al tijdens het fusieproces verstoord door het afhaken van Jolanda Gaal, raadslid uit de gelederen van Onafhankelijk Delft. Zij is, fan van Richard de Mos uit Den Haag, een meer op actie gerichte politica, die liefst concreet in de bres springt voor stadgenoten met schimmel in hun huurhuis waar de woningcorporatie niks aan doet, of voor mensen die last hebben van studentenlawaai naast zich. Zij wil die persoonlijke politieke stiel vrijelijk kunnen blijven bedrijven, en vreesde dat ze dit bij het nieuwe Hart voor Delft minder prominent zou kunnen doen. Ze trok de oude partijnaam Onafhankelijk Delft naar zich toe, en daarvan is ze nu de verder niemand verantwoording schuldige lijsttrekker. Haar dochter Liedewei Timmermans staat tweede op het stembiljet, gevolgd door nog drie vrouwen.

Zo doen er op 16 maart dus tóch weer twee in dezelfde vijver vissende stadspartijen mee in Delft: de nieuwe combi Hart voor Delft, met de voormalige Stadsbelangen-voorman Bram Stoop als geroutineerde lijsttrekker (sinds 2006 in de raad), en het tegenwoordig op actie gerichte Onafhankelijk Delft van Jolanda Gaal. Bij elkaar zullen die twee partijen ongetwijfeld weer flink wat stemmen trekken. Maar de kans dat één van die twee de grootste van Delft wordt, lijkt door de splitsing van geesten bij voorbaat opnieuw verkeken. 

Als Stip over anderhalve week inderdaad de gemeenteraadsverkiezing wint, is dat niet alléén vanwege de alweer groeiende aantallen studenten, en de toch weer verdeelde localo’s, of door de huidige afkeer van landelijke politiek. Dan is dat gewoon dik verdiend. Stip telt veel actieve partijleden, jong en enthousiast, en is goed georganiseerd met als techneuten uiteraard goede onderlinge communicatietechnieken. Er is eigenlijk geen andere conclusie dan dat ze het politiek slimmer hebben aangepakt, en dat ze hun toekomst in bijna dertig jaar tijd gestager hebben opgebouwd dan autochtoon Delft. Ook al zijn er veel wisselingen van de wacht (de meeste studenten-raadsleden blijven maar twee jaar zitten), er huist wel degelijk ervaring. Dossiers worden digitaal goed aan elkaar doorgegeven. Echte politieke praktijkervaring heeft ook Bas Vollebregt, die afgelopen vier jaar als wethouder voor Stip de niet onbelangrijke portefeuille economie, cultuur, grondzaken, vastgoed, toerisme en internationale politiek heeft beheerd op een manier die andere politieke partijen, waarmee straks moet worden onderhandeld voor een nieuwe wethoudersploeg, vertrouwen geeft. 

Voor de localo’s, Hart voor Delft en Onafhankelijk Delft, geldt dat door de toch weer ontstane onderlinge verdeeldheid waarschijnlijk het voorrecht uit hun handen glipt om na de verkiezingen ditmaal eens zélf de lakens te gaan uitdelen. De winnaar van de verkiezingen krijgt immers, normaal gesproken, het initiatiefrecht bij het opstellen van een Delfts politiek beleidsprogramma voor de komende vier jaar. Ook krijgt de grootste partij gewoonlijk een leidende rol bij de vraag welke andere partijen daarbij dan mogen mee regeren. Wordt Stip de winnaar, dan krijgen dus de studenten een dikke vinger in de pap bij de keuze van de politieke kleur van de overige nieuwe wethouders. En dat betekent alweer afwachten voor de lokale partijen. In een reeks van jaren heeft Stip in wethouder-teams gezeten met vrijwel altijd GroenLinks, VVD en PvdA erbij, dat zijn vertrouwde partners geworden. Terwijl het nieuwe Hart van Delft nou juist af wil van dat ‘vastgeroeste politieke patroon’.

Hoe gaat dat uitpakken? Het wordt spannend in Delft op 16 maart. En ook in de weken daarna, waarin wordt onderhandeld over een bestuursprogramma voor de komende vier jaar, met gevoelig liggende onderwerpen zoals wonen in een oude en drukke studentenstad. Welke partijen gaan elkaar daarin vinden?

Henk de Kat is oud-redactiechef van de voormalige Delftsche Courant